فرسودگی شغلی چیست؟ راهکار‌های جلوگیری از فرسودگی در تیم‌ها

تیمی سالم، سازمانی موفق!

تصور کنید در یک روز کاری معمولی، ساعت‌ها پشت میز نشسته‌اید و احساس خستگی و بی‌حوصلگی بر شما غلبه کرده است. به ایمیلی که باید پاسخ دهید نگاه می‌کنید و احساس می‌کنید دیگر توان انجام کاری ندارید. این همان احساسی است که بسیاری از افراد درگیر با فرسودگی شغلی یا Burn Out تجربه می‌کنند. اما چرا این اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟ در این مقاله، به دنبال یافتن پاسخ این پرسش‌ها خواهیم بود.

بررسی آمار و ارقام پیرامون فرسودگی شغلی

همه گهگاه دچار استرس می شوند. کمی استرس در محل کار حتی می‌تواند چیز خوبی باشد. اما فرسودگی شغلی موضوع دیگری است. مطالعات نشان می‌دهد که فرسودگی شغلی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سازمان‌ها در عصر حاضر است. این پدیده نه تنها بر سلامت روانی کارکنان تأثیر می‌گذارد، بلکه هزینه‌های هنگفتی را به سازمان‌ها تحمیل می‌کند. با توجه به این آمار تکان‌دهنده، ضروری است که به دنبال راهکارهایی برای مقابله با فرسودگی شغلی باشیم.

طبق گزارش موسسه بهداشت McKinsey، کارمندانی که فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند، شش برابر بیشتر از همتایان خود می‌گویند که قصد دارند کار خود را در مدت3 تا 6 ماه آتی ترک کنند. این وضعیت، با تعداد زیادی از مسائل منفی، از جمله کاهش تعهد و مشارکت کارکنان و نرخ بالاتر مرخصی استعلاجی و غیبت همچنین نرخ  2 تا 3 برابری فرسودگی شغلی مرتبط است. مقاله‌ای در سال 2019 درHarvard Business Review تخمین می‌زند که 550 میلیون ساعت کاری در ایالات متحده و 190 میلیارد دلار هزینه مراقبت‌های بهداشتی هر سال به دلیل فرسودگی شغلی از دست می‌رود.

فرسودگی شغلی؛ تعریف و علائم

کلینیک Mayo فرسودگی شغلی را به عنوان “نوع خاصی از استرس مرتبط با کار ، حالتی از خستگی جسمی یا احساسی که شامل احساس کاهش موفقیت و از دست دادن هویت شخصی است” تعریف می کند. به نقل از سازمان بهداشت جهانی، علائم آن عبارتند از:

• احساس تخلیه یا فرسودگی انرژی
• افزایش فاصله‌ی ذهنی از شغل یا احساس منفی نسبت به شغل خود
• احساس منفی گرایی یا بدبینی مربوط به شغل فرد
• کاهش اثربخشی حرفه‌ای

در حالی که ما تمایل داریم به فرسودگی شغلی به عنوان یک مشکل فردی فکر کنیم، اما این واقعاً نشانه‌ای از مسائل و عدم تعادل سیستمایک سازمانی است. همانطور که Christina Maslach، کارشناس فرسودگی شغلی می گوید، “کارگر سوخته ممکن است فکر کند مشکل از اوست، اما در واقع، او یک قناری در معدن زغال سنگ است.” نکتۀ اصلی در مورد فرسودگی شغلی این است که این یک پدیده اجتماعی است، نه یک ضعف فردی.

علت فرسودگی شغلی چیست؟

داده‌های Gallup نشان می‌دهد که علل فرسودگی شغلی شامل رفتار ناعادلانه، حجم کاری غیرقابل مدیریت، عدم شفافیت نقش و عدم ارتباط و حمایت از سوی مدیر است. و McKinsey می‌گوید اصلی‌ترین ایجاد‌کننده‌ی فرسودگی شغلی “رفتار سمی در محل کار” است  که آن را به‌عنوان رفتاری ناعادلانه یا تحقیرآمیز، رفتار غیر فراگیر، خرابکاری، رقابت شدید، مدیریت توهین‌آمیز و رفتار غیراخلاقی رهبران یا همکاران توصیف می‌کند.

کلید رفع فرسودگی شغلی در ارائه‌ی مزایای اضافی یا حتی کاهش تعداد ساعات کار کارکنان نیست. همانطور که نویسندگان مطالعه McKinsey می‌گویند، “شما نمی‌توانید فقط با یوگای هفتگی از این چالش‌ها بیرون بیایید”.

در عوض، کارفرمایان باید سیستم‌ها و فرآیندهای سازمانی را برای رسیدگی به رفتار سمی در محل کار و ایجاد انتظارات شغلی مطلوب‌تر و محیط‌های کاری تیمی بازنگری کنند. و آنها باید کاملاً جدی در مورد سلامت روان و رفاه کارکنان خود صادق باشند. به گفته McKinsey، بین نحوه‌ی درک کارمندان و کارفرمایان از این مسائل 22 درصد شکاف وجود دارد.

راه حل گذر از این چالش

بنابراین، شما و سازمانتان برای محافظت در برابر فرسودگی شغلی چه کاری می توانید انجام دهید؟ در اینجا پیشنهاداتی از گزارش رفاه در محل کار Gallup و سایر کارشناسان فرسودگی شغلی ارائه شده است:

• نسبت به علائم فرسودگی شغلی در تیم خود هوشیار باشید. مراقب علائم رفتار سمی در میان کارمندان باشید و افراد خود را به طور منظم برای علائم خستگی، منفی گرایی، بدبینی یا کاهش عملکرد زیر نظر بگیرید. فرسودگی شغلی را در بررسی های دوره‌ای خود با کارمندان به موضوعی واجب تبدیل کنید.
• مدیران سوء‌استفاده‌گر را حذف کنید. داده های Gallup نشان می دهد که مدیر مستقیم یک کارمند نقش بسیار زیادی در ایجاد یک محیط کاری فراگیر و از نظر روانی ایمن ایفا می کند. مدیرانی که در ایجاد چنین محیطی شکست می خورند یک عامل خطر مهم هستند و نباید جایی در سازمان داشته باشند.
• ارتباطات و صمیمیت را در محیط کار افزایش دهید. ایجاد روابط قوی بین همکاران، حس تعلق و مشارکت را تقویت کرده و به کارکنان کمک می‌کند تا احساس کنند که به اعضای تیم خود متصل هستند و مورد حمایت قرار می‌گیرند، در نتیجه انگیزه و رضایت شغلی آن‌ها افزایش یافته و نه تنها عملکردشان بهبود می‌یابد بلکه از چاله‌ی عمیق فرسودگی شغلی در امان می‌مانند.
• مهارت مدیران را در جهت رهبری تقویت کنید نه ریاست! مدیران باید طرز فکر و مجموعه‌ی مهارت‌های خود را تنظیم کنند تا محیطی ایجاد کنند که در آن افراد به عنوان یک گروه منسجم با یکدیگر همکاری کنند تا نتایج جمعی به دست آورند.
• روی رفاه کارکنان خود تمرکز کنید. شما می توانید با ارائه‌ی مزایا و مشوق هایی که به کارکنان خود اجازه می دهد تا از خود مراقبت کنند، از جمله آموزش تاب‌آوری، زمان تندرستی، مشوق هایی برای ورزش و موارد دیگر به آنها کمک کنید.

پیشنهاد مطالعه

نظارت سختگیرانه مدیر یا استقلال کارمندان؟!

به عنوان یک مدیر، یافتن تعادل مناسب بین میزان استقلالی که به اعضای تیم می‌دهید و نظارتی که اعمال می‌کنید، همیشه یک چالش است. با افزایش شیوع کار از راه دور و مدل‌های کاری هیبریدی، این چالش‌ها پیچیده‌تر هم شده‌اند.…

در پایان…

نکته‌ی کلیدی در تمامی موارد ذکر شده این است که از تلقی فرسودگی شغلی کارکنان به عنوان یک مشکل شخصی خودداری کنید و اهمیت راه حل‌های سیستمی محل کار را در پرداختن به این موضوع درک کنید. مزایای دور نگه داشتن فرسودگی شغلی قابل توجه است. یک نظرسنجی نشان‌داده ‌است که کارمندانی که فرسوده نیستند، 49 درصد بیشتر مشارکت می‌کنند، 50 درصد امنیت روانی بیشتری احساس می‌کنند، 30 درصد احساس تعلق بیشتری دارند و 217 درصد بیشتر از سوی سازمانشان حمایت می‌شوند. این‌ها نتایجی هستند که ارزش جنگیدن در مسیر بهبودی را دارند و قطعا در موفقیت سازمان نقش پررنگی ایفا می‌کنند.

پی نوشت؛ تجربیات شخصی عضوی کوچک از تیم PMPiran

به عنوان یک کارمند جوان، با شور و اشتیاق محیط کارم را به یاد می‌آورم. سازمانی که در آن مشغول به فعالیت هستم، با برگزاری نظرسنجی‌های دوره‌ای رضایت شغلی بر اساس استانداردهای گالوپ، نشان می‌دهد که به نظر و احساس کارکنان اهمیت زیادی می‌دهد.

قوانین ساده و روشنی که در سازمان ما حاکم است، از جمله رفتار دوستانه و مشارکت در فعالیت‌های گروهی، به ایجاد یک فضای صمیمی و دوستانه کمک کرده است. به عنوان یک زن، همیشه احساس امنیت و آرامش داشته‌ام و هیچوقت از بابت در جریان قرار دادن مسائل شخصی زندگی‌ام که ممکن است بر فعالیت کاری‌ام تاثیر بگذارند به مدیران بالادست یا همکارانم نگران نبودم و حمایت صمیمانه‌شان شامل حالم بوده است . همچنین، برنامه‌های ساده و دوست‌داشتنی مانند جشن تولد یا پیاده‌روی‌های گروهی، به تقویت روحیه‌ی همکاران و ایجاد حس تعلق به سازمان کمک شایانی کرده است. یکی از مهم‌ترین نکات مثبت محیط کار من، فرصت یادگیری و رشد است. امکان دورکاری و انعطاف‌پذیری در شیوه‌ی کار، به من اجازه می‌دهد تا خلاقیتم را به کار بگیرم و در هر زمینه‌ای که علاقه دارم، فعالیت کنم. همکارانم را نه تنها هم‌تیمی، بلکه اعضای یک خانواده‌ی دلسوز می‌دانم که با هم همکاری و پیشرفت می‌کنیم.

تجربیات شخصی من نشان می‌دهد که ایجاد یک محیط کار سالم و پویا، کار دشواری نیست. با اقدامات ساده و مثبت، می‌توانیم به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کنیم. موفقیت‌های چشمگیر سازمان ما، گواهی بر این مدعاست. امیدوارم که این تجربه، الهام‌بخش سازمان‌های دیگر باشد تا محیطی کاری ایجاد کنند که در آن کارکنان بتوانند با انگیزه و رضایت کامل به فعالیت بپردازند.

سیده معصومه کیائی

آذر 1403