اسکرام مستر کیست؟ نقش، وظایف و ویژگی‌های اسکرام مستر

در مدیریت پروژه، اسکرام مستر (Scrum Master) یک تسهیل‌گر است که مسئول اطمینان از اجرای موفقیت‌آمیز اصول اسکرام در یک پروژه است. آن‌ها این کار را با رهبری جلسات تیم، مربیگری تیم‌ها در مورد بهترین شیوه‌های اسکرام، و پشتیبانی از اعضای تیم و حل مشکلاتی که پیش می‌آید، انجام می‌دهند اسکرام مستر یک مدیر در مفهوم سنتی نیست، بلکه یک رهبر خدمتگزار است که به تیم کمک می‌کند تا به اهداف خود دست پیدا کند. آن‌ها این کار را با برداشتن موانع، تسهیل ارتباطات، و کمک به تیم برای درک و کاربرد اصول اسکرام انجام می‌دهند و نقش مهمی در موفقیت یک پروژه اسکرام ایفا می‌کند. اسکرام مسترها مسئول ایجاد یک محیط مثبت و سازنده هستند که تیم می‌تواند در آن رشد کند. آنها همچنین به تیم کمک می‌کنند تا فرایندها و شیوه‌های خود را به طور مداوم بهبود بخشند.

اگر با اسکرام آشنایی کافی ندارید، پیشنهاد می‌شود در کنار مطالعه این مطلب، “راهنمای جامع اسکرام” را نیز بخوانید.

پیشنهاد مطالعه

اسکرام چیست؟ راهنمای جامع اسکرام + کاربردهای اسکرام

قبل از اینکه به سراغ تعریف و کاربردهای اسکرام (Scrum) برویم، به یک پله عقب‌تر باز می‌گردیم. همانطور که بارها در متون متفاوت دیده و شنیده‌اید اسکرام یک چارچوب است و نه یک متدلوژی.در ابتدا به بررسی معنا و تفاوت…

اسکرام مستر: یک مهره ارزشمند!

در اینجا به برخی مفاهیم درباره نقش اسکرام مستر در تیم اسکرام می‌پردازیم:

• اسکرام مستر یک رهبر خدمتگزار است. این نکته بدان معناست که آنها نیازهای تیم را در اولویت قرار می‌دهند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا به اهداف خود دست یابند. آن‌ها این کار را با برداشتن موانع، تسهیل ارتباطات و مربیگری تیم در اصول و شیوه‌های اسکرام انجام می‌دهند.
• یک تسهیل کننده است. این موضوع بدان معناست که آن‌ها به تیم کمک می‌کنند تا جلسات اسکرام خود را به طور موثر اجرا کنند. آن‌ها این کار را با اطمینان از اینکه جلسات به خوبی سازماندهی شده‌اند، همه درک می کنند که هدف جلسات چیست و تیم قادر به پیشرفت است، انجام می‌دهند.
•  یک مربی است. این موضوع  بدان معناست که اسکرام مسترها به تیم کمک می‌کنند تا یاد بگیرند و بهبود یابند. آن‌ها این کار را با ارائه راهنمایی و پشتیبانی و کمک به تیم برای شناسایی و حل چالش های خود انجام می دهند.
•   مسئول انجام تغییرات به وجود آمده در طول روند یک پروژه است. این نکته بدان معناست که آن‌ها به تیم کمک می‌کنند تا روش‌های جدید کار را اتخاذ کنند. آن‌ها این کار را با کمک به تیم برای درک مزایای اسکرام و ارائه پشتیبانی در طول انتقال به فرایند اسکرام انجام می‌دهند.

نقش‌های اسکرام مستر چیست؟

علاوه بر موارد ذکر شده اسکرام مستر نقش‌های مهم دیگری دارد که در زیر به آن‌ها میپردازیم:

• توانمندسازی تیم: اسکرام مستر به تیم کمک می‌کند تا مالکیت کار خود را به دست بگیرد و تصمیمات خود را بگیرد. آنها به تیم کمک می‌کنند تا مسئولیت‌های خود را درک کنند و احساس اعتماد به نفس در توانایی خود برای تحویل داشته باشند.
• ایجاد یک محیط مثبت: یک محیط امن و حمایتی ایجاد می‌کند که تیم می‌تواند در آن رشد کند. آن‌ها به ایجاد محیطی مشارکتی کمک می‌کنند که در آن همه احساس ارزشمند و مورد احترام بودن می‌کنند.
• ترویج شفافیت: اطمینان حاصل می‌کند که تیم در مورد کار و پیشرفت خود شفاف است. آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که تیم در مورد کار و پیشرفت خود شفاف است و آن‌ها به ایجاد محیطی کمک می‌کنند که در آن همه احساس راحتی در به اشتراک گذاشتن اطلاعات داشته باشند.
• حل اختلافات: اسکرام مستر به تیم کمک می‌کند تا اختلافات را حل کند و با هم کار کند. همچنین به رفع موانعی که پیشرفت تیم را مسدود می‌کند کمک می‌کند. این می تواند شامل هر چیزی از مشکلات فنی تا مسائل ارتباطی باشد.
• حمایت از تیم: از تیم در برابر بقیه سازمان حمایت می‌کند. آنها کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که تیم دارای منابع مورد نیاز برای موفقیت است و کار آن‌ها ارزشمند است.

اسکرام مسترهای مطرح دنیای کسب و کار

در اینجا به معرفی چند تن از مهمترین افرادی که در این حیطه فعالیت می‌کنند میپردازیم:

• Mike Cohn: این فرد یک نویسنده و سخنران شناخته شده در زمینه توسعه چابک است. او نویسنده چندین کتاب در مورد اسکرام است، از جمله موفقیت با چابکی: توسعه نرم افزار با استفاده از اسکرام. کاهن همچنین یکی از بنیانگذاران Scrum Alliance است.
• Ken Schwaber: کن شواِبر یکی از خالقان اسکرام است. او نویسنده مشترک Scrum Guide، همچنین راهنمای رسمی رویکرد چابک است و شاوبر همچنین بنیانگذار Scrum.org است. وی همچنین یکی از امضا کنندگان اعلامیه روکیرد چابک نیز بوده است.
• J.D. Meier: مایر یک سخنران و نویسنده محبوب در زمینه توسعه چابک است. او نویسنده چندین کتاب در مورد رویکرد مدیریت پروژه چابک است، از جمله کتاب Scrum: The Art of the Sprint . همچنین بنیانگذار مجموعه Scrum Mastery Institute  است.

آشنایی با نقش و وظایف اسکرام مستر در یک سناریو

حال در این مرحله که به تعاریف موجود در رابطه با نقش ارزشمند اسکرام مستر پرداختیم میتوانیم در قالب سناریویی مدیریتی به نقش این فرد هرچه بیشتر بپردازیم.

اسکرام مستری به نام مایکل، با تیمی از توسعه دهندگان نرم افزار در یک پروژه جدید کار می کند. تیم در حال حاضر در اواسط یک اسپرینت است و آنها در حال کار بر روی یک ویژگی جدید برای محصولی خاص می‌باشند.

نقش مایکل به عنوان اسکرام مستر این است که به تیم کمک کند تا فرآیند اسکرام را دنبال کند و اطمینان حاصل کند که آن‌ها به طور موثر کار می کنند. او این کار را با تسهیل جلسات ایستاده روزانه (daily standups)، جلسه برنامه ریزی اسپرینت و جلسه بررسی اسپرینت انجام می‌دهد. او همچنین به تیم کمک می‌کند تا هر گونه مانعی را که پیشرفت آن‌ها را مسدود می‌کند شناسایی و برطرف کند.

در یک جلسه ایستاده روزانه خاص، مایکل متوجه می‌شود که یکی از افراد تیم اجرایی، -بیایید او را جان بنامیم- کمی استرس دارد. از او می پرسد که چه مشکلی دارد، و او می‌گوید که در درک یک مشکل فنی خاص مشکل دارد. مایکل وقت می گذارد تا به جان کمک کند تا مشکل را بفهمد، او پس از صحبت با جان متوجه می‌شود که دلیل مشکل از آنجا ناشی می‌شود که جان فیچری که در حال توسعه‌ی آن است را به خوبی متوجه نشده است و ابهامات زیادی در خصوص آن برای او وجود دارد، همچنین سیستمی که جان استفاده می‌کند برای این کار کند است، بنابراین او پیشنهاد می‌کند که جان با مالک محصول جلسه‌ای داشته باشد و در خصوص ابهاماتش سوال کند و همچنین مایکل به طبقه‎‌ی بالا رفته و درخواست خود را مبنی بر ارتقای سیستم جان به واحد IT اعلام می‌کند.

بعد از آن روز، مایکل در حال قدم زدن در دفتر است که صدای دو نفر از افراد تیم اجرایی را که در مورد نحوه پیاده سازی یک ویژگی خاص بحث می‌کنند، می‌شنود. مایکل وارد می شود و به دو نفر از افراد تیم اجرایی کمک می‌کند تا به توافق درباره آن مسئله برسند. او این کار را با کمک آن‌ها انجام می‌دهد تا به درک دیدگاه‌های یکدیگر و نیز یافتن راه حلی که هر دوی آنها با آن موافق باشند، برسند، او انواع استراتژی‌های حل تعارض را به آن‌ها آموزش می‌دهد و پیشنهاد می‌کند که دو نفر استراتژی Compromising را در پیش گیرند.

در پایان اسپرینت، تیم قادر است ویژگی جدید را به طور موفقیت آمیز تحویل دهد. و مایکل از اینکه توانست نقش خود را به عنوان اسکرام مستر به خوبی ایفا کند راضی است و به اعضای تیم خود که توانستند به درک مشترکی از وظایف برسند تبریک می گوید.

نقش اسکرام مستر در جلسات اسکرام

حال که متوجه نقش اسکرام مستر در موارد مربوط به شیوه انجام پروژه به شیوه اسکرام شده‌ایم نگاهی به حضور این شخص در جلسات (event) مربوط به پروژه خواهیم کرد. نکته قابل توجه در این باره این است که اسکرام مستر در طول تمام جلسات حاظر می‌باشد و نقشی بسیار مهم دارد. در بندهای ذیل به برخی از این وظایف اشاره می‌کنیم:

• جلسه ایستاده روزانه (daily standups): این یک جلسه کوتاه است که هر روز در یک زمان و مکان ثابت برگزار می‌شود. هدف جلسه ایستاده روزانه این است که با تیم بررسی شود و ببیند چگونه کار می‌کنند. اعضای تیم هر کدام به طور خلاصه گزارش می‌دهند که دیروز روی چه کار کرده‌اند، امروز چه کار می‌کنند و با چه موانعی روبرو هستند. اسکرام مستر جلسه را تسهیل می‌کند و به آن کمک می‌کند تا در مسیر خود باقی بماند.
• جلسه برنامه ریزی اسپرینت (sprint planning): این یک جلسه است که در ابتدای هر اسپرینت برگزار می‌شود. هدف جلسه برنامه ریزی اسپرینت تصمیم گیری در مورد کاری است که در اسپرینت انجام خواهد شد. تیم با هم کار می‌کنند تا کار را تخمین بزنند و یک اسپرینت بکلاگ ایجاد کنند. اسکرام مستر جلسه را تسهیل می کند و به تیم کمک می کند تا بر اهداف اسپرینت متمرکز بماند.
• جلسه بررسی اسپرینت (sprint review): این یک جلسه است که در پایان هر اسپرینت برگزار می‌شود. هدف جلسه بررسی اسپرینت نشان دادن کار انجام شده در اسپرینت به ذینفعان است. تیم کار را نمایش می‌دهد و ذینفعان بازخورد می‌دهند. اسکرام مستر جلسه را تسهیل می‌کند و به آن کمک می‌کند تا در مسیر خود باقی بماند.
• جلسه بازنگری اسپرینت (sprint retrospective): این یک جلسه است که در پایان هر اسپرینت برگزار می‌شود. هدف جلسه بازنگری اسپرینت بازنگری اسپرینت و شناسایی راه‌های بهبود است. تیم در مورد آنچه خوب پیش رفت، آنچه می‌توانست بهتر باشد و آنچه قصد دارند در اسپرینت بعدی متفاوت انجام دهند، بحث خواهد کرد. اسکرام مستر جلسه را تسهیل می‌کند و به تیم کمک می‌کند تا بر بهبود مستمر کار متمرکز بمانند.

در نمونه‌ای دیگر به نقش این فرد در جلسات مربوط به رویکرد اسکرام خواهیم پرداخت.

جان، مربی اسکرام، در حال تسهیل جلسه ایستاده روزانه برای تیم فرمول 1 است. تیم در حال حاضر در حال کار بر روی یک استراتژی مسابقه جدید برای گرندپری آینده است.

“سلام بیایید دور هم جمع شویم و ببینیم امروز همه در چه حالی هستند”

اعضای تیم به طور خلاصه گزارش می‌دهند که دیروز روی چه کار کرده‌اند، امروز چه کار می‌کنند و با چه موانعی روبرو هستند.

جان به دقت به هر یک از اعضای تیم گوش می‌دهد و مطمئن می‌شود که همه فرصت شرکت در بحث را دارند. او همچنین به تیم کمک می‌کند تا بر اهداف مسابقه متمرکز شود.

جان می‌گوید به نظر می‌رسد همه پیشرفت خوبی داشته‌اند،”. «اما من متوجه شدم که لوئیس هنوز با تنظیم ماشینش مشکل دارد. کسی هست که بتواند به او کمک کند؟”

چند نفر از اعضای تیم دست های خود را بالا می برند و موافقت می کنند که به لوئیس در این موضوع کمک کنند. جان از آن‌ها می‌پرسد که به نظرتان چگونه می‌توانید به لوئیس کمک کنید، آن‌ها می‌گویند که ابتدا باید از نزدیک موتور ماشین را بررسی کنیم، اما بیرون هوا خیلی گرم است. سپس جان با گروه لجستیک هماهنگ می‌کند که ماشین لوئیس را به داخل سالن بیاورند، و از اعضای تیم داوطلب می‌خواهد که در پایان روز، آن‌ها به مدت 30 دقیقه وقتشان را به این کار اختصاص داده و بالاسر ماشین لوئیس بروند و مساله را بررسی کنند.

بعد از جلسه ایستاده روزانه، جان لوئیس را کنار می‌کشد تا در مورد تنظیماتش با او صحبت کند. او از لوئیس می‌خواهد که مشکل را با جزئیات بیشتری توضیح دهد و پیشنهاد می‌کند که با مهندس باتجربه تری در تیم تماس بگیرد که ممکن است بتواند به او کمک کند. لوئیس موافقت می‌کند و سپس جان با مهندس با تجربه تر تماس می‌گیرد و جلسه‌ای را بین او و جان ترتیب می‌دهد.

روز بعد، جان در حال قدم زدن در گاراژ است که صدای دو مهندس را می‌شنود که در مورد چگونگی تنظیم آیرودینامیک ماشین بحث می‌کنند. جان وارد می‌شود و به دو مهندس کمک می‌کند تا به توافق برسند، مثلا به آن‌ها پیشنهاد می‌کند که از این تکنیک استفاده کنند که دو نفر جای خود را عوض کنند و هرکس از دیدگاه طرف مقابل دفاع کند، اینگونه او به آن‌ها کمک می‌کند که دیدگاه های یکدیگر را بهتر درک کرده به دنبال یافتن راه حلی باشند که هر دو آن‌ها می‌توانند با آن موافق باشند.

در پایان، تیم موفق می‌شود استراتژی مسابقه را با موفقیت نهایی کند. جان به کار تیم افتخار می‌کند و سپاسگزار است که توانست به آن‌ها کمک کند تا به موفقیت برسند.

در این مثال، جان که به عنوان اسکرام مستر حضور دارد نقش مهمی در تسهیل جلسه ایستاده روزانه و کمک به تیم در حل موانع ایفا می‌کند. او همچنین به تیم کمک می‌کند تا بر اهداف خود متمرکز شود و راه حل هایی برای مشکلاتی که با آن‌ها روبرو هستند پیدا کند.

اسکرام مستر، رهبر خدمتگذار!

در انتها باید به این موضوع اشاره کرد که اسکرام مستر مدیر یا رهبر نیست. آنها به تیم نمی‌گویند که چه کاری انجام دهند یا چگونه آن را انجام دهند. در عوض، آن‌ها به تیم کمک می‌کنند تا راه خود را به جلو پیدا کنند. آنها این کار را با پرسیدن سوالات، ارائه راهنمایی و ایجاد محیطی امن برای تیم در جهت پیش برد اهداف کار انجام می‌دهند.

اسکرام مستر یک مهره ارزشمند برای هر تیمی است که از متود اسکرام استفاده می‌کند. آنها می توانند به تیم کمک کنند تا کارآمدتر و بهره وری بیشتری داشته باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند به تیم کمک کنند تا نرم افزار با کیفیت بالا را به موقع و در بودجه مشخص شده تحویل دهند.