موسسه‌ی بین‌المللی مدیریت پروژه (PMI) هر چند سال یک بار استانداردهای PMBOK را به روز می‌کند. حالا بعد از چهار سال، نسخه‌ی ششم PMBOK منتشر شده و باید دید که تغییرات ایجادشده در آن در چه حدی بوده است و چه تاثیری روی فعالیت دارندگان مدارک PMP و CAPM و متقاضیان آن‌ها خواهد گذاشت. لازم به ذکر است که نسخه‌ی جدید PMBOK از 26 مارچ 2018 (6 فرودین) در آزمون‌های حرفه‌ای مدیریت پروژه اعمال خواهد شد.
PMBOK در واقع راهنمایی بر مجموعه دانش‌های تشکیل‌دهنده‌ی مدیریت پروژه است که استانداردی جهانی برای فعالیت‌های زیرمجموعه‌ی مدیریت پروژه تعیین می‌کند و هر چند سال یک بار توسط PMI به‌روزرسانی می‌شود. استانداردهای PMBOK توسط داوطلبینی تهیه می‌شود که همگی از دانش و سابقه‌ی مدیریت پروژه در حوزه‌های مختلف برخوردارند. فرآیند تهیه‌ی این استانداردها به گونه‌ای طراحی شده که تمام ذی‌نفعان بتوانند در آن نماینده داشته باشند.
چرا PMBOK برای شما مهم است؟
اگر می‌خواهید در سراسر جهان به عنوان یک مدیر حرفه‌ای پروژه شناخته شوید، باید به فکر گرفتن مدرک PMP باشید. و منبع اصلی آزمون PMP، همین کتاب راهنمای PMBOK است. منبع اصلی آزمون CAPM هم همین کتاب است.
البته اگر به فکر گرفتن هیچ‌کدام از این مدارک حرفه‌ای نباشید هم استاندارد PMBOK به شما کمک می‌کند تا به عنوان یک مدیر پروژه بتوانید یک چارچوب کلی برای اجرای انواع پروژه و رسیدن به اهداف مشخص‌تان داشته باشید. طبیعتا دانش مدیریت پروژه باید هم‌گام با خود پروژه‌ها و شرایط اجرای آن‌ها در طول زمان تغییر کند. PMBOK دانش به روز شده‌ی مدیریت پروژه‌هاست و به همین خاطر تغییرات ایجادشده در محتوای آن برای تمامی مدیران پروژه، اهمیت دارد.
نسخه‌ی ششم PMBOK چه تغییراتی با خود به همراه داشته است؟
در نسخه‌ی جدید PMBOK، 5 تغییر نسبتا عمده و اساسی را نسبت به نسخه‌ی قبل شاهد هستیم که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:
- اضافه شدن مدیریت چابک (Agile)
سبک مدیریتی چابک در سال‌های اخیر جای خود را در اکثر صنایع پیدا کرده و استفاده از آن روز به روز در حال گسترش است. در واقع در نسخه‌ی پنجم PMBOK هم به این سبک از مدیریت پروژه اشاره شده بود. اما محتوای مربوط به مدیریت چابک پروژه‌ها در نسخه‌ی جدید بسیار کامل‌تر است. در نسخه‌ی ششم PMBOK یک فصل مجزا به مدیریت چابک و روش اسکرام اختصاص داده شده و مطالب تکمیلی مربوط به آن در بخش‌های دیگر کتاب نیز قابل مشاهده است. علاوه بر این، یک راهنمای جداگانه برای مدیریت پروژه‌ی چابک و روش‌های اجرای آن همراه با نسخه‌ی ششم PMBOK منتشر شده که البته جزئی از کتاب اصلی نیست.
- اضافه شدن سه فرآیند جدید مدیریت پروژه
سه فرآیند با عنوان‌های مدیریت دانش پروژه (Project Knowledge)، اجرای فعالیت‌های پاسخ به ریسک (Risk Response) و کنترل منابع به PMBOK اضافه شده‌اند.
فرآیند مدیریت دانش پروژه درمورد مدیریت اطلاعات در یک پروژه است. در طی این فرآیند، داده‌های خام و اولیه ابتدا به اطلاعات یکپارچه، سپس به دانش و در نهایت به خِرد و توانایی تصمیم‌گیری تبدیل می‌شوند.
فرآیند پاسخ به ریسک مجموعه‌ی کارهایی‌ست که باید برای کاهش تهدیدها و برجسته‌تر کردن فرصت‌ها در راه رسیدن به اهداف پروژه انجام شوند. این فرآیند جدید، شکاف موجود بین 5 فرآیند برنامه‌ریزی و 1 فرآیند نظارت و کنترل که در نسخه‌های قبلی PMBOK وجود داشت را برطرف می‌کند.
فرآیند کنترل منابع هم در واقع شما را مجبور می‌کند که منابع واقعی در دسترس (ماشین‌ها، ابزارهای مختلف، نیروی انسانی و…) را با منابع مشخص‌شده در برنامه‌ی پروژه مقایسه کنید.
تعداد فرآیندهای زیرمجموعه‌ی مدیریت پروژه در نسخه‌های مختلف PMBOK را در شکل زیر می‌بینید. (در نسخه‌ی ششم، سه فرآیند اضافه و یک فرآیند حذف شده است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.)
- تغییر نام چند فرآیند مدیریت پروژه یا جای آن‌ها در کتاب
نام بخش دانش مدیریت زمان (Time) به مدیریت زمان‌بندی پروژه (Schedule) تغییر پیدا کرده است. نام بخش دانش مدیریت منابع انسانی پروژه هم به مدیریت منابع پروژه تغییر یافته تا بر لزوم توجه به سایر منابع پروژه در کنار منابع انسانی بیش از پیش تاکید شود.
نام 6 فرآیند مدیریت پروژه نیز به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:
- برنامه‌ریزی برای مدیریت ذی‌نفعان (Stakeholder Management) به برنامه‌ریزی برای ارتباط با ذی‌نفعان و درگیر کردن آن‌ها (Stakeholder Engagement)
- برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع انسانی پروژه (Human Resource Management) به برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع پروژه (Resource Management)
- کنترل ارتباطات به نظارت بر ارتباطات (Monitoring Communications)
- کنترل ریسک به نظارت روی ریسک (Monitoring Risk)
- کنترل ارتباط با ذی‌نفعان به نظارت بر ارتباط با ذی‌نفعان (Monitoring Stakeholder Engagement)
- اجرای تضمین کیفیت (Quality Assurance) به مدیریت کیفیت (Managing Quality)
- حذف فرآیند بستن قراردادهای تدارکات
با توجه به این‌که برخی مدیران پروژه از اختیارات لازم برای بستن قرارداد و تهیه‌ی تدارکات پروژه به صورت مستقل برخوردار نیستند، این بخش از کتاب حذف شده و عملا با بخش کنترل تدارکات ادغام شده است.
- اضافه شدن بخش روندها و فعالیت‌های در حال گسترش (Emerging Trends and Practices)
در نسخه‌ی جدید PMBOK علاوه بر الگوهای پذیرفته‌شده -که همیشه بخشی از این کتاب بوده‌اند- تکنیک‌ها، فعالیت‌ها، ابزارها و روندهای جدیدی که استفاده از آن‌ها در حال گسترش است نیز گنجانده شده که می‌تواند بخش جذابی برای مدیران پروژه باشد.
نتیجه‌گیری
اگر به فکر گرفتن مدرک PMP هستید، توصیه‌ی ما این است که هرچه زودتر و قبل از اعمال تغییرات جدید در این آزمون شرکت کنید. اگر مدرک PMP دارید و نمی‌خواهید از علم روز مدیریت پروژه عقب بمانید، منتظر تغییر دوره‌های PMPiran و مطابق شدن آن‌ها با نسخه‌ی جدید PMBOK باشید تا باهم محتوای جدید اضافه‌شده را بیشتر بررسی کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید